برآورد قابلیت ترکیب پذیری عمومی و پارامترهای ژنتیکی صفات مختلف از طریق ارزیابی جوامع پلی کراس در علف باغ (dactylis glomerata l.) و بروم گراس نرم (leyss. inermis bromus)

علف باغ (dactylis glomerata l. ) و بروم گراس نرم (علف پشمکی) (l. bromus inermis ) از مهمترین گراس های چند ساله مراتع ایران می باشند که قابلیت کشت بصورت مخلوط با لگوم ها وهمچنین به صورت خالص را دارا می باشند. وجود تنوع ژنتیکی در جمعیت های موجود در کشور تولید ارقام ساختگی با عملکرد و کیفیت بالاتر را امکان پذیر می سازد. این مطالعه به منظور برآورد میزان تنوع ژنتیکی صفات مختلف از طریق ارزیابی بین و درون جوامع پلی-کراس در دو گونه علف باغ و بروم گراس نرم ، بررسی قابلیت ترکیب پذیری عمومی ویژگی های مرفولوژیک، صفات مرتبط با عملکرد و کیفیت علوفه به منظور شناسایی و معرفی ژنوتیپ های مناسب از نظر خصوصیات کمی و کیفی مهم جهت تولید واریته های ساختگی، برآورد پارامترهای ژنتیکی از جمله اثرات افزایشی ژنها، وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای صفات مختلف انجام شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در همه صفات اندازه گیری شده در هر دو سال تنوع قابل ملاحظه-ای وجود داشت. بیشترین ضرایب تنوع فنوتیپی بروم گراس نرم در سال اول مربوط به قطر یقه و عملکرد علوفه خشک و در سال دوم مربوط به ارتفاع و طول خوشه بود. نتایج تجزیه واریانس اثر سال برای صفات روزتاخوشه دهی، روزتاگرده افشانی، ارتفاع بوته، تعداد ساقه و قطر یقه را برای هر دو گیاه در سطح احتمال یک درصد معنی دارنشان داد. فامیل های مورد مطالعه در بروم گراس نرم از لحاظ تمام صفات در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی دار نشان دادند. مقایسه عملکرد سالانه نشان داد فامیل 4 با متوسط عملکرد 89/13 تن در هکتار در هر دو سال فامیل برتر در تولید علوفه خشک بوده است. فامیل 4 از علف باغ در سال اول و فامیل 18 در سال دوم دارای بیش ترین عملکرد ماده خشک بودند. در سال 90 فامیل های 5 ،6 و 23 بروم گرا س نرم بیشترین مقدار ترکیب پذیری عمومی برای صفت روزتاخوشه دهی و همچنین روزتاگرده افشانی را دارا بودند. برای صفت عملکرد علوفه خشک در سال 89 و 90 فامیل 4 بیشترین مقدار ترکیب پذیری را داشت. در علف باغ بیش ترین ترکیب پذیری برای صفات فنولوژیک به فامیل های 13و20 اختصاص داشت. برای صفت عملکرد علوفه خشک در سال 89 فامیل 4 و در سال 90 فامیل 18 بالاترین مقدار ترکیب پذیری عمومی را داشتند. صفات فنولوژیک در هر دو گونه وراثت پذیری بالائی را نشان دادند. نتایج وراثت پذیری بدست آمده از رگرسیون والد نتاج نیز در اکثر صفات با نتایج حاصل از فامیل های ناتنی همخوانی داشت. وراثت پذیری عملکرد علوفه بروم گراس نرم براساس داده های یک سال 46درصد، بر اساس دو سال 49 و به روش والد-نتاج 24 درصد بدست آمد. وراثت پذیری عملکرد علوفه برای علف باغ براساس داده های یک ساله 20درصد، بر اساس دو سال 28 و به روش والد-نتاج 27 درصد بدست آمد. همبستگی بین روز تا خوشه دهی با صفات روز تا گرده افشانی، طول برگ پرچم، طول خوشه، رشد بهاره، دیرزیستی و درصد ماده خشک در بروم گراس نرم معنی دار بود. همبستگی معنی داری بین عملکرد علوفه خشک با ارتفاع و تعداد ساقه در هر دو گیاه مشاهده شد. گروه بندی بر اساس تجزیه خوشه ای در محل فاصله اقلیدسی 5/1 توانست ژنوتیپ های بروم گراس نرم را درسه گروه مجزا قرار دهد. گروه بندی بر اساس تجزیه خوشه ای در محل فاصله اقلیدسی22توانست فامیل های علف باغ را در دو گروه مجزا قرار دهد.